آیا تابه‌حال نام پتاس به گوشتان خورده است؟ این ماده که به عنوان نمک پتاسیم شناخته می‌شود، نوعی کود شیمیایی است که می‌تواند پتاسیم مورد نیاز گیاهان را در اختیار آنها قرار دهد. این اصطلاح در واقع از روش تولید اولیه این ماده می‌آید. در طول این فرایند پتاسیم را از خاکستر چوب می‌گیرند و آن را طی مراحلی به کود تبدیل میکنند. واژه پتاس از کلمه هلندی potaschen به معنای خاکستر قابلمه آمده است.
کود پتاسیم در واقع نمک‌هایی هستند که از خاکستر چوب به دست می‌آیند یا اینکه آب آنها را با خود می‌آورد. برای آشنایی بیشتر با این ماده شیمیایی و خرید آن در ادامه با ما در «شیمی پل» همراه باشید.
ویژگی های پتاس چیست؟
تقریبا به هر ترکیبی که پتاسیم داشته باشد پتاس می‌گویند. سولفات پتاسیم، نیترات پتاسیم، کربنات پتاسیم و… همگی پتاس هستند. البته رایج‌ترین ترکیبی که به آن Potash می‌گویند پتاسیم هیدروکسید است.
با این حال از تمام این ترکیبات در تولید کود شیمیایی استفاده میکنند. به همین دلیل اولین ویژگی پتاس این است که در تولید کود کاربرد دارد. از دیگر موارد این ماده می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:
- فراوانی این ماده در کره زمین حدود ۲.۸ درصد است
- این ماده در ذخایر تبخیری بستر دریاها یا زمین یافت می‌شود
- این ترکیب معمولا به شکل کلرید (Cl) است
- این ماده در بیشتر موارد به رنگ صورتی مایل به قرمز است
- پتاس حالت نرمی دارد و بسیار هم محلول در آب است
- این ماده کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارد
- این ماده خوردندگی بالایی دارد
فرمول پتاس چیست؟
همانطور که گفتیم، هیدروکسید پتاسیم بیشتر به عنوان پتاس شناخته می‌شود. وقتی KCL (نمک پتاسیم) در آب حل می‌شود، تجزیه شده و به پتاسیم و کلر تجزیه می‌شود. کلر در این فرایند به گاز تبدیل می‌شود، اما پتاسیم می‌ماند و با آب واکنش می‌دهد. در نتیجه این واکنش پتاسیم هیدروکسید تولید می‌شود که فرمول آن در زیر آمده است:
KOH
خطرات و عوارض پتاسیم هیدروکسید
KOH که به عنوان سود سوزآور هم شناخته می‌شود، خورندگی بسیار بالایی بر خلاف پارافین مایع ( پارافین مایع چیست ) دارد. به همین دلیل هم از این ترکیب شیمیایی در صنایع مختلف استفاده میکنند. سوزاننده بودن این ماده به این معنی است که در صورت استفاده نادرست می‌توانند عوارض جانبی قابل توجهی برای سلامت انسان ایجاد کنند؛ پس قبل از خرید هیدروکسید پتاسیم، باید با این عوارض آشنایی داشته باشید. در ادامه با نی عوارض اشاره می‌کنیم:
- آسیب پوستی
یکی از مهم‌ترین عوارض قرار گرفتن در معرض این ماده تحریک پوست است. تماس این ماده با پوست می‌تواند منجر به قرمزی، خارش و سوختگی شدید شود. میزان تحریک و آسیب به میزان غلظت ترکیب و همچنین مدت قرار گرفتن در معرض آن بستگی دارد. این اتفاق در موارد شدید می‌تواند باعث سوختگی عمیق بافت پوست شود. این سوختگی نیاز به مراقبت پزشکی دارد و می‌تواند باعث ایجاد زخم دائمی شود. - آسیب چشمی
اگر این ماده شیمیایی با چشم تماس داشته باشد هم خطرناک است. حتی مقدار کمی از این ماده می‌تواند باعث تحریک شدید چشم شود و به ملتحمه یا قرنیه آسیب وارد کند. علائم این مشکلات شامل قرمزی، آبریزش چشم‌ها و درد شدید هستند. در مواردی که پتاس غلیظ با چشم در تماس باشد حتی می‌تواند باعث کوری فرد شود. به همین دلیل باید نکات ایمنی را در هنگام استفاده از این ماده رعایت کنید. - آسیب تنفسی
استنشاق و تنفس هیدروکسید پتاسیم به شکل پودر یا ذرات گردوغبار یا مایع در هوا (آئروسل) می‌تواند باعث آسیب تنفسی شود. تنفس این ماده می‌تواند مجرای تنفسی را تحریک کند و باعث ایجاد علائمی مانند سرفه، تنگی نفس و گلودرد شود. استنشاق طولانی یا مکرر این ترکیب هم منجر به مشکلات تنفسی شدیدتر، مانند برونشیت مزمن یا ادم ریوی می‌شود. افرادی که به بیماری‌های تنفسی مانند آسم مبتلا هستند در برابر پتاس آسیب‌پذیرترند و باید بیشتر احتیاط کنند.
آسیب گوارشی
خوردن هیدروکسید پتاسیم بسیار خطرناک است. اگر حتی مقدار کمی از این ماده را بخورید می‌تواند باعث آسیب شدید به دهان، گلو، مری و معده شود. علائم مصرف این ماده شامل دل درد شدید، استفراغ و اسهال است که در نهایت باعث کم آبی بدن و عدم تعادل الکترولیت‌ها می‌شود. در موارد شدید این ماده می‌تواند دستگاه گوارش فرد را سوراخ کند.
پتاس بدن چیست؟
پتاسیم در بدن وجود دارد. اصلا برخی از اندام‌های بدن مانند قلب برای عملکرد صحیح خود به پتاسیم نیاز دارند.
پیروی از یک رژیم غذایی غنی از این ماده برای سلامتی ضروری است. این ماده می‌تواند به کاهش فشار خون و جلوگیری از تجمع آب در بدن، جلوگیری از پوکی استخوان و همچنین محافظت از بدن در برابر سکته کمک کند.
KOH محلول در آب است و وقتی در آب حل می‌شود یون‌هایی با بار مثبت تولید می‌کند. این یون‌های مثبت الکتریسیته را هدایت میکنند که لازمه بسیاری از فرایندهای بدن است.
نحوه تولید پتاس چیست؟
کشورهای کانادا، چین، روسیه و بلاروس به عنوان چهار تولیدکننده برتر پتاس در سال ۲۰۲۳ رتبه بندی شده‌اند. پتاس معمولا از معادن استخراج می‌شود. البته می‌توان این ماده را در آزمایشگاه نیز تولید کرد.
در مرحله اول نمک پتاسیم (KCL) را در آزمایشگاه الکترولیز میکنند؛ یعنی آن را با آب وارد واکنش میکنند. در این فرایند کلر و پتاسیم از هم جدا می‌شوند. سپس کلر به صورت گاز از ترکیب جدا می‌شود.
در ادامه دوباره پتاسیم را با آب ترکیب میکنند. در طول این واکنش پتاسیم هیدروکسید یا همان پتاس تشکیل می‌شود که می‌توان از آن برای تولید انواع کود یا در صنایع مختلف استفاده کرد.
خرید پتاس
شرکت‌های مختلفی هستند که پتاس تولید میکنند. برای خرید و فروش هیدروکسید پتاسیم میتوانید با این شرکت‌ها در ارتباط باشید. البته اگر به این ماده شیمیایی نیاز دارید باید نوع با کیفیت آن را تهیه کنید. به همین دلیل شما نمی‌توانید از هر فروشنده‌ای این ماده را خریداری کنید.
فروش پتاسیم هیدروکسید کاملا قانونی است، اما باید از شرکت‌هایی که مجوز دارند این ترکیب را تهیه کنید.
قیمت هیدروکسید پتاسیم
برای خرید این ترکیب شیمیایی باید به موارد مختلفی توجه داشته باشید. در ادامه با این موارد اشاره می‌کنیم:
- غلظت پتاس
اولین عاملی که بر روی تعیین قیمت این ترکیب شیمیایی تاثیر دارد غلظت آن است. این ماده در غلظت‌های مختلف به فروش می‌رسد. شما باید ببینید که به چه غلظتی از پتاس نیاز دارید و سپس همان را تهیه کنید. هر چه غلظت این ماده بیشتر می‌شود قیمت آن هم افزایش می‌یابد. - مقدار ماده
اگر مقدار کمی از این ماده بخواهید معمولا باید قیمت بیشتری پرداخت کنید. قیمت پتاسیم هیدروکسید در مقادیر بالا به صورت عمده محاسبه می‌شود و به همین دلیل هم کمتر است. البته شما باید مقدار این ماده را با توجه به میزان نیازتان مشخص کنید. - نوع پتاس
همانطور که اشاره کردیم، پتاس در انواع مختلفی مانند ترموپلاستیک الاستومر در بازار وجود دارد، اما رایج‌ترین نوع آن KOH است. ممکن است شما به پتاسیم نیترات (KNO3)، پتاسیم کربنات (K2CO3) و… نیاز داشته باشید. به همین دلیل هم اول باید نوع آن را مشخص کنید و سپس برای خرید آن تصمیم بگیرید. هر کدام از این ترکیبات با قیمت متفاوتی عرضه می‌شوند.
واکنش های پتاس چیست؟
پتاسیم با مواد شیمیایی و عناصر مختلف واکنش می‌دهد. اکسیژن، آب و دی اکسید کربن از جمله موادی هستند که می‌توانند با پتاسیم وارد واکنش شوند. در جدول زیر به برخی از این واکنش‌های شیمیایی اشاره می‌کنیم:
| مواد | واکنش | ماده تولید شده |
|---|---|---|
| پتاسیم و اکسیژن | K + O2 | پتاسیم پراکسید (K2O2) |
| پتاسیم و آب | K + H2O | پتاسیم هیدروکسید (KOH) |
| پتاسیم و کربن دی اکسید | K + CO2 | بی‌کربنات پتاسیم (KHCO3) |
| پتاسیم و نیتروژن | K + N | نیترات پتاسیم (KNO3) |
بازار جهانی پتاس
بازار جهانی پتاس بسیار پر رونق است. این ماده برای مصارف گوناگون در جهان خرید و فروش می‌شود. حتی پتاس در بازارهای جهانی بورس هم معامله می‌شود.
بزرگی بازار جهانی پتاس در سال ۲۰۲۵ برابر با ۶۶.۱۱ میلیارد دلار است و پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۴ به حدود ۱۰۱.۵۷ میلیارد دلار برسد. این اعداد و ارقام نشان می‌دهند که پتاس کالایی با ارزش است، اما نمی‌توانید برای سرمایه گذاری آن را به صورت فیزیکی خریداری کنید. معمولا افراد برای مصارف صنعتی و کشاورزی این ترکیب شیمیایی را خریداری میکنند، اما کاربرد تجاری این ترکیب هم سرمایه گذاری در بازارهای بورس جهانی است.
هیدروکسید پتاسیم صنعتی
KOH کاربردهای صنعتی فراوانی دارد. به همین دلیل کارخانه داران معمولا از آن استفاده میکنند. از این ماده شیمیایی در تولید شیشه، صابون، سرامیک، باتری و… استفاده میکنند.
این ترکیب شیمیایی همچنین در آبکاری، لیتوگرافی (چاپ سنگی) و… کاربرد دارد. به همین دلیل افرادی که در این صنایع فعالیت میکنند خریدار این ماده هستند.
قیمت پتاسیم هیدروکسید صنعتی
قیمت هیدروکسید پتاسیم صنعتی با قیمت پتاس معمولی تفاوتی ندارد. اصلا این دو ماده با هم هیچ تفاوتی ندارند.
در موارد کاربرد صنعتی چون این ماده را به مقدار زیادی خریداری میکنند ممکن است قیمت آن کاهش پیدا کند. با این حال برای اطلاع از قیمت این محصول میتوانید به سایت شیمی پل مراجعه کنید.
کود پتاس چیست؟
کود پتاس (potash fertilizer) کودی است که از ترکیب پتاسیم با سایر مواد و عناصر شیمیایی به وجود می‌آید. پتاسیم نیترات، پتاسیم فسفات، پتاسیم سولفات و… به دلیل وجود این ماده شیمیایی به کود پتاس معروف هستند.
وجود این عنصر شیمیایی در ترکیب یک کود، پتاسیم مورد نیاز گیاهان برای رشد و عملکرد درست را تامین می‌کند. این ماده شیمیایی موجود در کود باعث سریع‌تر شدن فرایند فتوسنتز می‌شود، زیرا پروتئین و نشاسته موجود در گیاهان را افزایش می‌دهد.
انواع کود پتاس
همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، مواد و عناصر مختلفی را می‌توان با پتاسیم ترکیب کرد و کود شیمیایی ساخت. انواع کودهای پتاس را در ادامه به شما معرفی می‌کنیم:
- پتاسیم هیدروکسید
- پتاسیم سولفات (سولو پلاس)
- پتاسیم تیوسولفات
- پتاسیم سولفات – منیزیم
- پتاسیم نیترات
- پتاسیم کلراید
- پتاسیم فسفات
زمان مصرف کود پتاس
کود پتاس بالآ نوعی از کود شیمیایی است که مقدار زیادی پتاسیم دارد. بهترین زمان مصرف این کود فصل بهار و پاییز است. در فصل بهار این کود را به خاک‌های آبرفتی و نرم اضافه میکنند. در فصل پاییز هم باید این کود را به خاک حاوی مواد مغذی زیاد اضافه میکنند تا جایگزین این مواد از دست رفته در فصل برداشت شود.
برای اضافه کردن کود پتاس به گیاهان آپارتمانی هم باید صبر کنید تا زمستان تمام شود. رسیدن فصل بهار بهترین زمان برای اضافه کردن این کود به گل و گیاهان آپارتمانی است.
خرید بهترین و باکیفیت‌ترین پتاس در شیمی پل
اگر به پتاس و محصولات مربوط به آن مانند پلی اتیلن سنگین نیاز دارید، باید این ماده را از تولیدکنندگان و فروشندگان معتبر خریداری کنید. ما در شیمی پل با سال‌ها تجربه در تهیه و تولید انواع مواد شیمیایی کاربردی، پتاسیم هیدروکسید را با غلظت‌های متفاوت به فروش می‌رسانیم. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما در ارتباط باشید.
- دفترمرکزی: تهران، خیابان شیراز جنوبی، کوچه یاس، پلاک 14، طبقه دوم، واحد 3
- شماره تماس دفتر: 88616245-021
- شماره تماس دفتر: 88617014-021
- ایمیل: info@shimipole.com
سوالات متداول
- پتاس چیست؟
پتاس به هر ترکیبی گفته می‌شود که داخلش پتاسیم به کار رفته باشد. معروف‌ترین پتاس، هیدروکسید پتاسیم است. - فرمول شیمیایی پتاس چیست؟
KOH فرمول پتاس است که از واکنش پتاسیم با آب به دست می‌آید. - KOH چه کاربردی دارد؟
این ماده هم در صنایع مختلف و هم در کشاورزی به عنوان کود مورد استفاده قرار می‌گیرد.
