سیلیکاژل چیست؟ سیلیکاژلها دانههای سنگی شکل کریستالی هستند که درون یک محفظه قرار میگیرند. احتمالا با این صحنه مواجه شدید که یک جعبه کفش یا یک قوطی قرص مکمل را باز میکنید و یک بسته کوچک داخل آن مشاهده میکنید. بیشتر ما معمولا این بسته را سریعا دور میندازیم، اما اگر کاربرد آن را بدانید مطمئنا این کار را انجام نمیدهید.
این بستهها حاوی سیلیکا ژل هستند و به عنوان رطوبت گیر عمل میکنند. اگر میخواهید درباره خواص، کاربرد، نحوه خرید و سایر ویژگیهای این ماده اطلاعات بیشتری به دست بیاورید در ادامه با ما در «شیمی پل» همراه باشید.
تاریخچه کشف سیلیکاژل
این ماده برای اولین بار توسط یک شیمیدان سوئدی به نام یونس یاکوب برزلیوس در اوایل قرن نوزدهم کشف شد. این فرد این ماده را به عنوان یک ماده معدنی طبیعی به نام اسید سیلیسیک شناسایی کرد. با این حال، تا اواخر قرن ۱۹ بود که شیمیدان آلمانی، والتر پاتریک، ژل سیلیکا را ساخت و اساس استفاده نهایی از آن به عنوان یک ماده خشک کننده را ایجاد کرد.
در ابتدا از این ماده در سیستمهای خشک کردن گاز طبیعی و سیستمهای تهویه مطبوع مورد استفاده میکردند، اما بعد از آن کاربرد خشک کردن و رطوبت گیری این ماده وسیعتر شد و در خیلی از صنایع مورد استفاده قرار گرفت. در طول جنگ جهانی دوم ارتشها به طور گسترده از سیلیکاژل به عنوان یک ماده خشک کننده برای محافظت از تجهیزات حساس و سلاحها استفاده میکردند.
در دهه ۱۹۵۰، Union Carbide Corporation نوع جدیدی از سیلیکا ژل را توسعه داد که میتوانست تا ۴۰ درصد وزن خود بخار آب جذب کند. این موضوع پیشرفت قابل توجهی در توسعه خشککنندههای سیلیکا ژلی و موثرتر کردن آنها در کنترل رطوبت داشته باشد.
به طور کلی، از اکتشافات اولیه این ماده در اوایل قرن ۱۹ تا استفاده کنونی آنها در صنایع مختلف، این خشک کنندهها ثابت کردهاند که ابزاری ارزشمند برای کنترل رطوبت و محافظت از تجهیزات و محصولات حساس در برابر آسیب هستند. امروزه از این ماده برای نگهداری از محصولات پتروشیمی و… استفاده میکنند.
خواص شیمیایی سیلیکاژل
هر ماده شیمیایی خواصی دارد که نشاندهنده ویژگیها و کاربردهایی است که آن ماده میتواند داشته باشد. در جدول زیر به خواص شیمیایی پودر سیلیکاژل اشاره میکنیم:
ویژگی | مقدار |
---|---|
نماد شیمیایی | SiO2 |
شکل | پودر یا گرانول |
نقطه ذوب | ۱۶۱۰ درجه سانتیگراد |
نقطه جوش | ۲۲۳۰ درجه سانتیگراد |
چگالی | ۲.۶ |
نقطه اشتعال | ۲۳ درجه سانتیگراد |
دمای مناسب نگهداری | ۲ الی ۸ درجه سانتیگراد |
رنگ | آبی |
بو | بدون بو |
محدوده PH | حدود ۷.۰ |
PH | ۶.۸ |
حلالیت در آب | نامحلول در آب |
انواع سیلیکاژل
سه نوع اصلی از این ماده وجود دارد که در ادامه آنها را به شما معرفی میکنیم:
- سیلیکاژل سفید
سیلیکا ژل سفید یک ماده بسیار متخلخل و جاذب رطوبت است که تا ۳۰ الی ۴۰ درصد وزن خود رطوبت جذب میکند. - سیلیکاژل آبی
رایجترین نوع این ماده آبی رنگ است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. این ماده حاوی کلرید کبالت است که با جذب رطوبت از آبی به صورتی تبدیل میشود. - سیلیکاژل نارنجی
رنگ نارنجی این ماده حاوی یک نشانگر رطوبت به نام متیل ویولت است که در تماس با رطوبت از نارنجی به سبز تغییر رنگ میدهد. این تغییر رنگ نشان میدهد که یک محیط حاوی رطوبت است.
چگونه سیلیکاژل بسازیم؟
شما نمیتوانید سیلیکاژل را در خانه بسازید. این ماده شیمیایی باید در آزمایشگاه ساخته شود، چون به فرایندهای شیمیایی مختلف برای تولید نیاز دارد.
متداولترین روشی که امروزه برای تولید این ماده استفاده میکنند واکنش یک آلکوکسید سیلیکون با آب در حلالی مانند اتانول یا استون است. این فرایند باید در حضور یک کاتالیزور بازی، اسیدی یا حاوی فلوراید انجام گیرد.
در این روش، یک آلکوکسید سیلیکون (معمولا تترا متوکسی سیلان یا تترااتوکسی سیلان) به عنوان منبع سیلیس عمل میکند. آب هم یک واکنش دهنده برای کمک به اتصال مولکولهای آلکوکسید به یکدیگر است و کاتالیزور (مانند هیدروکسید آمونیوم یا فلوراید آمونیوم) به تسریع این فرایند کمک میکند. ازآنجاکه آلکوکسیدهای سیلیکون معمولا مایعات غیر قطبی هستند، اما با آب مخلوط نمیشوند، نهایتا حلالی مانند اتانول یا استون لازم است تا هم با آلکوکسیدهای سیلیکون و هم با آب حل شود. این مواد همه چیز را به یک فاز میرسانند تا واکنش شیمیایی رخ دهد.
کاربرد سیلیکاژل
سیلیکاژل کاربردهای زیادی دارد، اما اصلیترین کاربرد آن به عنوان رطوبت گیر است. در ادامه به سایر کاربردهای این ماده اشاره میکنیم:
- رطوبت گیر
- کنترل رطوبت نسبی در نمایشگاهها و انبارهای موزه و کتابخانهها
- نوارهای تست تشخیصی
- دستگاههای استنشاقی
- سرنگها
- کیتهای تست دارو
- کیتهای بهداشت بیمارستانی
خطرات سیلیکاژل
سیلیکاژل یک ماده غیر سمی است، اما بر روی کیسههای حاوی این ماده معمولا نوشته شده که باید آن را دور بیندازید و از خوردن آن خودداری کنید. در واقع این ماده سمی نیست، اما خطراتی دارد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
- این ماده در صورت خوردن باعث کم آبی بدن میشود؛
- در صورت تماس این ماده با چشم یا پوست باعث تحریک و قرمزی میشود. در صورتی که این ماده مایعات چشم را جذب کند باعث ایجاد درد میشود؛
- در صورت بو کردن بخارات این ماده ممکن است دچار تحریک ریه، سرفه و نفس تنگی شوید؛
- کیسههای حاوی این ماده در صورت بلع توسط کودکان ممکن است باعث خفگی شوند و به ریهها و رودهها آسیب برسانند.
خرید سیلیکاژل
سیلیکاژل کاربردهای مختلفی دارد، اما بیشتر به عنوان رطوبت گیر از آن استفاده میکنند. اگر شما هم به این ماده نیاز دارید میتوانید آن را در مقادیر و رنگهای مختلف از جمله سفید، آبی و نارنجی خریداری کنید.
توجه داشته باشید که این ماده را از فروشگاههای معتبر خریداری کنید، زیرا اگر این ماده استاندارد نباشد یا اینکه در ترکیب آن ناخالصی وجود داشته باشد رطوبت را به خوبی جذب نمیکند و کارایی آن کاهش مییابد.
قیمت سیلیکاژل
قیمت این ماده مشخص نیست، زیرا به صورتهای مختلف به فروش میرسد. اگر این ماده را با کیفیت بالا تهیه کنید، باید قیمت بیشتری هم بپردازید. بسته به اینکه چه مقدار از این ماده نیاز دارید قیمت متفاوت خواهد بود. مثلا قیمت خرید سیلیکاژل کیلویی با تنی و مقادیر بالاتر تفاوت دارد.
شما میتوانید پودر silica gel را با بهترین کیفیت و مناسبترین قیمت از شیمی پل خریداری کنید. اگر در مورد این ماده سوالی دارید هم میتوانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
سیلیکاژل در ترانسفورماتور
ترانسفورماتور وسیلهای است که انرژی الکتریکی را از طریق القای الکترومغناطیسی بین چند منبع تغذیه انتقال میدهد. وجود رطوبت در این دستگاه میتواند بسیار مضر و خطرناک باشد و عملکرد دستگاه را مختل کند.
به همین دلیل در این دستگاهها از سیلیکا ژل استفاده میکنند تا رطوبت آنها را جذب کند و از خراب شدن دستگاه جلوگیری به عمل آورد.
سیلیکاژل از کجا بخریم؟
برای خرید سیلیکاژل باید به فروشگاههای معتبر ترکیبات شیمیایی مراجعه کنید. ما در فروشگاه شیمی پل انواع ترکیبات شیمیایی از جمله silica gel، پتاس و… را با بهترین کیفیت در اختیار شما قرار میدهیم.
اگر نمیدانید پتاس چیست هم میتوانید به مطلب مربوط به این ترکیب شیمیایی مراجعه کنید. در مجموع ترکیبات شیمیایی کاربردهای مختلفی دارند و اگر به آنها نیاز داشته باشید باید به فروشگاههای معتبر مراجعه کنید.
سیلیکاژل برای گل
از گل خشک برای اهداف گوناگون مانند کارهای تزیینی، قرار دادن زیر رزین و… استفاده میکنند. برای اینکه گلها با رنگ طبیعی و به صورت خیلی با کیفیت خشک شوند به آن سیلیکا ژل میزنند.
مناسبترین نوع این ماده برای خشک کردن گل سیلیکاژل پودری سفید با نشانگر آبی است. این پودر را به گل میزنند تا منافذ آن را بپوشاند و باعث خشک شدن گل شود.
سیلیکاژل ترانس
silica gel ترانس همان مادهای است که در دستگاههای ترانسفورماتور برای رطوبت گیری مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع از ژل سیلیکا در عملکرد دستگاه هیچ اختلالی ایجاد نمیکند، بلکه با جذب رطوبت باعث بهبود عملکرد آن نیز میشود.
ژل سیلیکا چیست؟
ژل سیلیکا یک ماده متخلخل و سه بعدی است که از سیلیسیم دیاکسید تشکیل میشود. این ماده همان سیلیکا ژل است که از آن برای رطوبت گیری استفاده میکنند. این ماده از جعبههای کفش تا صنایع مختلف برای جذب رطوبت استفاده میشود و کمک زیادی به صنایع مختلف کرده است.
اتفاق بعد از خوردن سیلیکاژل
بعد از بلعیدن این ماده رطوبت بدن کاهش پیدا میکند. این موضوع باعث کم آبی بدن و در نتیجه تحریک گلو و بینی میشود. البته میزان این تحریک به مقدار مادهای بستگی دارد که خوردهاید.
این ماده در بدن ممکن است باعث ناراحتی معده، استفراغ، یبوست و حالت تهوع شود. اگر سیلیکاژل خوردهاید مقدار زیادی آب بنوشید. در اسرع وقت هم به اورژانس مراجعه کنید تا اقدامات لازم را برای شما انجام دهند.
سیلیکاژل دارویی
سیلیکا ژل دارویی همان کریستالهایی هستند که در درب قرصهای جوشان ویتامین C دیدهاید. از این ماده هم به عنوان رطوبت گیر در بسته بندی انواع آنتیبیوتیک، قرصها و مکملها استفاده میکنند.
حواستان باشد که این ماده در داروها اصلا خوراکی نیست و فقط رطوبت دارو را میگیرد؛ پس از خوردن آن خودداری کنید.